Mini Netykieta1) grup news i list dyskusyjnych

Wersja: 2.73 (ostatnia modyfikacja 2018-06-02)

Dokument ten zawiera podstawowe informacje dotyczące tzw. zasad dobrego zachowania przy korzystaniu z grup news i list dyskusyjnych.

Tematyka grup

• Staraj się pisać na temat2). Większość osób biorących udział w dyskusjach w obrębie danej grupy oczekuje wiadomości związanych właśnie z jej tematyką. Przed wejściem do grupy dyskusyjnej spójrz na krótki jednoliniowy opis, jaki posiada każda grupa.
• Staraj się także zaznaczyć w tytule wiadomości (Subject), czego ona konkretnie dotyczy, ale nie umieszczaj całej treści jako temat. Nie podczepiaj się ze swoim pytaniem pod istniejący wątek, jeśli różni się on tematycznie od tego, o czym chcesz napisać – w takiej sytuacji utwórz nowy wątek.
• Odpowiadając na wiadomość zwracaj uwagę, do jakich grup wysyłasz odpowiedź. Często zdarza się, że dyskusja zbacza z tematu, a pole Newsgroups wskazuje na grupę, do której taki artykuł w ogóle nie powinien zostać wysłany. Na odwrót, jeśli Twoja wiadomość mieści się w zakresie tematycznym bieżącego wątku, nie twórz nowego i nie przenoś w ten sposób dyskusji w kilka różnych miejsc. Nie próbuj jednak kontynuować wątku archiwalnego, nieobecnego już na wielu serwerach i dawno zapomnianego przez jego uczestników. Przez nieopatrzność możesz zwracać się do nieżyjącej osoby i sprawić tym przykrość jej znajomym, więc sprawdzaj datę wiadomości, na którą chcesz odpowiedzieć, zwracając uwagę na rok jej wysłania, a nie tylko na miesiąc.
• Jeśli wysyłasz zapytanie na kilka grup (co samo w sobie najczęściej nie jest naganne, aczkolwiek nie polecane) dopilnuj, aby wiadomość miała ustawione pole Followup-To (FUT) tylko na jedną z nich. Unikniesz w ten sposób kilku osobnych dyskusji na ten sam temat. Pamiętaj też, że grupy należące do różnych hierarchii niekoniecznie są dostępne na jednym serwerze i crosspost do takich grup może być odrzucony mimo ustawienia FUT.
• Staraj się w treści precyzyjnie i szczegółowo przedstawić trapiący Cię problem. Pytania w rodzaju: „Jestem tu nowy, powiedzcie mi proszę jak działa tar/pine/tin/…/mail” lub „mój modem/drukarka/…/komputer nie chce działać, pomooshcie!!1” czy „Jak w temacie”, mogą silnie zdenerwować pozostałych uczestników listy czy grupy.
• Przed zadaniem jakiegokolwiek pytania odszukaj wiadomość będącą zbiorem najczęściej zadawanych pytań (rzecz jasna wraz z odpowiedziami). Większość grup posiada taki zbiór pytań-odpowiedzi3) i zwykle możesz go znaleźć na danej grupie bądź na pl.answers. Jeśli niczego takiego nie znajdziesz, sprawdź, czy ktoś w ostatnim czasie nie zadał podobnego pytania. W ogóle dobrze jest poczytać daną grupę przez co najmniej tydzień, zanim weźmie się czynny udział w jej życiu. Wyjątkowo nieuprzejme jest wysyłanie wiadomości w stylu: „chce tego i tego ale nie czytam tej grupy wiec przeslijcie mi odpowiedzi prywatnie”.

Pisanie wiadomości jako takie

• Pamiętaj, że pojedyncza linia wiadomości nie powinna przekraczać 78 znaków. W praktyce ze względu na to, że Twoja wiadomość może być przez kogoś cytowana (a więc do każdej z linii zostaną dostawione dodatkowe znaki), mile widziana jest długość linii do 72 znaków. Dzięki temu wiadomość powinna być czytelna nawet dla osób korzystających z awaryjnych środków łączności
• Każda linia cytatów powinna być oznaczona z lewej strony znakami cytowania w liczbie odpowiadającej poziomowi zagnieżdżenia cytatu oddzielonymi spacją od cytowanego tekstu. Do tego celu przyjęło się używanie znaków: „>” (znak większości), „:” (dwukropek) lub „|” (pionowa kreska). Stosowanie do oznaczania cytowania innych znaków, inicjałów autora cytatu czy dodatkowych spacji jest niedopuszczalne.
• Zalecane jest oznaczanie cytowania tylko znakami większości bez poprzedzania czy rozdzielania ich spacjami. Umożliwia to automatyczne przeformatowanie cytatów w większości czytników i zostało uwzględnione w standardzie format=flowed4).
• Odpisując na wiadomość, nie cytuj jej w całości, zostaw tylko to co niezbędne, a do czego odnosi się Twój komentarz. Szczególnie naganne jest cytowanie czyjegoś podpisu (sygnaturki). Równie godne potępienia jest zacytowanie wiadomości po to tylko, aby dodać pod nią tekst w stylu: „zgadzam się z tym”, „też tak myślę”, czy w skrajnie nagannym przypadku reklamę. Z drugiej strony nie popadaj w inną skrajność i nie unikaj cytowania jako takiego w ogóle. Często jest ono niezbędne do zrozumienia o co właściwie w Twoim komentarzu chodzi.
• Twój komentarz powinien znajdować się bezpośrednio pod cytatem, którego dotyczy. Korzystanie z dobrego zwyczaju, jakim jest przeplatanie cytowanych fragmentów z własnymi na nie odpowiedziami, zwykle sprzyja ogólnej przejrzystości wypowiedzi.
• Zgodnie z wymogiem prawa autorskiego o podawaniu źródeł cytatów, na początku wiadomości należy także umieścić/zostawić krótką informację o cytowanych autorach.

Podpis i sprawy z nim związane

• Twój podpis (signature) nie powinien przekraczać czterech linii (ani długości Twojej odpowiedzi). Osoby korzystające z telefonów komórkowych czy komercyjnych łącz modemowych (i nie tylko) bądź z jakiegoś połączenia awaryjnego mogą płacić za każdy bajt przesłanych im informacji.
• Niektóre programy używane do wysyłania wiadomości doklejają na ich końcu różnego rodzaju binarne czy tekstowe śmieci. Skonfiguruj wszystko tak, aby tego nie robiły. Niewiele osób poza Tobą będzie w stanie takie binaria poprawnie zobaczyć, a tekst zwykle zawiera reklamę. Za śmieci może również zostać uznane nadużywanie podpisu cyfrowego czy niestandardowych pól nagłówka Face, X-Face.
• Listy powinny być zawsze podpisywane prawdziwym imieniem i nazwiskiem ich autora. Przesyłki anonimowe często traktowane są po prostu jako mało poważne, mogą być także w pewnych okolicznościach automatycznie odrzucane. Z kolei używanie cudzych danych może pociągnąć za sobą odpowiedzialność karną, więc w razie konieczności używaj niepowtarzalnego pseudonimu (nicka).
• Zadbaj również, aby nagłówki Twoich wiadomości były odpowiednio sygnowane, czyli zawierały Twój adres e-mail oraz dane personalne: imię, nazwisko, organizację. Jeśli nie wiesz jak to zrobić, zwróć się o pomoc do swojego lokalnego administratora.
• Przy wysyłaniu wiadomości do grup dyskusyjnych możesz adres e-mail zabezpieczyć przed spamem. Po zabezpieczeniu powinien być to nieistniejący adres z nieistniejącego serwera (np. z domeny .invalid), ale nadal poprawny składniowo i umożliwiający jednoznaczną identyfikację autora. Nie podszywaj się pod inne osoby używając cudzych adresów e-mail – mogą one podlegać ochronie jako dane osobowe. Podaj też przystępnie sposób odbezpieczenia adresu.

Konfiguracja czytników news

• Zasada ogólna - praktycznie każdy program wymaga konfiguracji i nic się tu samo nie zrobi. W szczególności:
• Skonfiguruj swój czytnik w ten sposób, aby w momencie tworzenia odpowiedzi rozpoczynał tytuł w polu Subject od Re:  (łacińskie słowo oznaczające „dotyczy, w sprawie", po nim dwukropek i spacja), nie zaś od Odp:, Re[2]:, RE: czy czegokolwiek innego.
• Pamiętaj również, aby poprawnie ustawić tzw. delimiter sygnaturki oddzielający tekst wiadomości od podpisu. Jest to linia zawierająca wyłącznie dwa minusy i spację („-- ”), po których następuje kolejna nowa linia z początkiem podpisu. Obecność spacji można sprawdzić przez ruch kursorem w prawo od widocznych minusów lub przez zaznaczanie tekstu (edytor zwykle ujawni wtedy spację i koniec linii). Znakomita większość programów potrafi rozpoznać tak wyodrębniony podpis i nie dołącza go do cytowanego tekstu w momencie odpowiedzi.
• Nigdy nie posyłaj wiadomości w HTML-u!
• Wiadomość zawierająca znaki spoza zestawu US-ASCII (widoczne na klawiaturze litery alfabetu łacińskiego, cyfry, podstawowe znaki interpunkcyjne i specjalne) musi być zgodna z MIME, w szczególności musi zawierać deklarację użytego zestawu znaków.
• Jedyny dopuszczalny w Internecie standard kodowania polskich ogonków to ISO-8859-2.
• Unicode w postaci UTF-8 jest domyślnym zestawem znaków dla protokołu NNTP5), więc zalecane jest również używanie go jako zestawu domyślnego dla wysyłania wszystkich wiadomości. W szczególności dotyczy to przypadku, kiedy wiadomość oprócz ogonków zawiera znaki spoza zestawu ISO-8859-2. Taka wiadomość powinna być wysłana w całości w UTF-8, bez dzielenia na części z zadeklarowanymi różnymi zestawami znaków. Dostępnych w Unikodzie znaków (liter, ideogramów) innych pism czy specjalistycznych znaków typograficznych należy używać zgodnie z ich przeznaczeniem, a nie np. do niepoprawnego cytowania „krzaczków” czy „upiększania” sygnaturki.

Ogłoszenia i inne takie

• Niedopuszczalne jest posługiwanie się listami/grupami dyskusyjnymi w celach komercyjnych z wyjątkiem list/grup o takim właśnie przeznaczeniu (pl.ogloszenia.*, pl.praca.*, hierarchia *.biz*).
• Także do wysyłania ogłoszeń niekomercyjnych zaleca się używać grup pl.ogloszenia.*, a tylko w wyjątkowych okolicznościach można je posłać na grupę o tematyce zgodnej z tematyką anonsu.

Przesyłanie plików (w tym binarnych)

• Do przesyłania plików binarnych, czyli innych niż tekstowe, służą grupy hierarchii bin/binaries (np. comp.binaries.msdos). W polskiej hierarchii news takie grupy w praktyce nie istnieją, więc należy skorzystać z dostępnych dysków internetowych czy usług hostingu plików, jeśli pod ręką nie ma serwera ftp. Należy przy tym zadbać, aby plik nie został usunięty zbyt wcześnie, bo najlepszy opis może nie zastąpić skasowanego obrazka ze zrzutem ekranu.
• Jeżeli plik tekstowy jest znacznej wielkości (większy niż 10000 bajtów), należy go spakować jednym z popularnych programów archiwizujących i traktować dalej jako binarny. Pamiętaj – zawsze lepiej podać adres interesującego pliku niż przesłać go dokądkolwiek bez wcześniejszego uzgodnienia.
• Informując uczestników dyskusji o lokalizacji w sieci interesujących ich informacji, w miarę możliwości podawaj pełny adres prowadzący bezpośrednio do tych zasobów. Jeśli pełny adres jest bardzo długi (nie zmieściłby się w sygnaturce), zastanów się nad usunięciem z niego niepotrzebnych elementów (np. zbędnych słów kluczowych czy pośrednich rezultatów wyszukiwania) lub skorzystaj z usługi skracania adresów. Jeśli podajesz adres skrócony, podaj też oryginalny adres serwisu ze wskazanymi zasobami i słowa kluczowe bądź krótki opis tych zasobów. Jeżeli egzotyczne zasoby są dostępne również na innych serwerach (tzw. mirror), podaj też adres na serwerze łatwiej dostępnym z Polski. Jeżeli zasoby nie są ogólnie dostępne, podaj zasady ich udostępniania (logowanie, opłata SMS-em itp.) i zacytuj (opisz) fragment istotny dla prowadzonej dyskusji.

Testowanie

• Do przeprowadzania testów służą wyłącznie grupy *.test.*, w szczególności grupa pl.test.

Inne równie ważne

• Bądź cierpliwy – często musi upłynąć trochę czasu, zanim wiadomość dojdzie tam gdzie trzeba, i jeszcze trochę, zanim ktoś będzie mógł zareagować, nie wysyłaj więc od razu pięciu kopii. Jeśli mimo upływu czasu nikt nie odpowiada, opisz problem inaczej, podając więcej szczegółów.
• Swoim prywatnym animozjom dawaj wyraz wyłącznie w listach prywatnych. Nie ma nic bardziej denerwującego i żenującego niż oglądanie grona publicznie wyzywających się osób. Jeśli z jakichś powodów (np. zabezpieczenie antyspamowe) nie możesz nawiązać korespondencji prywatnej, ogranicz się do rzeczowego stwierdzenia tego faktu przy okazji odpowiedzi, ale nie zamiast niej.
• W otrzymanej odpowiedzi możesz oprócz (ale nie zamiast) uwag bezpośrednio związanych z toczącą się dyskusją dostać uwagi dotyczące przestrzegania netykiety czy usterek technicznych w cytowanej wiadomości. Postaraj się zrozumieć i usunąć zgłoszone przyczyny zastrzeżeń samodzielnie, bez zbędnego marudzenia.

Mimo że nie istnieje żadna centralna zwierzchność pilnująca przestrzegania zasad netykiety, za ich łamanie grożą różnorakie konsekwencje, poczynając od reprymendy przesłanej listem prywatnym, poprzez publiczne napiętnowanie, a skończywszy na bardziej drastycznych posunięciach takich jak kasowanie wiadomości, skreślenie z listy subskrybentów lub powiadomienie Twojego administratora.

Przypisy

1. ^ Teksty dokumentów opisujących szczegółowo zasady netykiety:
   http://urethan.chem.pg.gda.pl/docs/S_S_vivre.txt
   SIEĆ, WSKAZÓWKI DLA UŻYTKOWNIKÓW I ZASADY ETYKIETY.
   Autor: Arlene H. Rinaldi (wrzesień 1992), tłumaczenie: Krzysztof Snopek (grudzień 1993)
   Etykieta Usenetu.
   Autor: Jarosław Rafa.
   RFC 1855. Netiquette Guidelines.
   Autor: S. Hambridge (October 1995)
2. ^ Lista dostępnych polskich grup news wraz z ich opisem:
   http://www.usenet.pl/doc/news-pl-faq.3.html
3. ^ Taki dokument nazywa się zwykle „najczęściej zadawane pytania” bądź z angielska FAQ (Frequently Asked Questions).
   Lista FAQ polskich grup dyskusyjnych:
   http://www.killfile.pl/
4. ^ Opis standardu cytowania ilustrowany przykładami:
   RFC 3676. The Text/Plain Format and DelSp Parameters
   Autor: R. Gellens (February 2004)
5. ^ Opis nowego standardu NNTP:
   RFC 3977. Network News Transfer Protocol (NNTP)
   Autor: C. Feather (October 2006)

Uwagi (uwzględnione) nadesłali:

ZiemekBorowski(ziembor[]ziembor.waw.pl), GregorioKus(Grego[]RMnet.IT), RafałMaszkowski(rzm[]torun.pdi.net), MirekNowakowski(mirnow[]infoservice.com.pl), MaciejPilichowski(macias[]phys.uni.torun.pl), EmilStępniewski(emil[]univnet.waw.pl), TomaszSurmacz(tsurmacz[]ict.pw.wroc.pl), MaciekŚnieżek(msniezek[]medianet.pl), NinaLiedtke(nina[]friko.onet.pl), JacekPopławski(jp[]ulgo.koti.com.pl), MichałSobkowski(michael.sobkowski[]physik.uni-ulm.de), RadosławZieliński(cuss[]alpha.net.pl), MałgorzataKrzyżaniak(zuzanka[]venco.com.pl), AndrzejPWoźniak(usher[]poczta.onet.pl). []=@.
Za co im składam Wielkie Dzięki!